30 Απρ 2008

Ο Άγιος Δημήτριος Μοναστηρίου

Της Βιολέττας Σμυρνιού Παπαθανασίου *
Προέδρου του συνδέσμου Μοναστηριωτών Θεσσαλονικης

=
Το Μοναστήρι, πριν το 1830, είχε δύο εκκλησίες τον Άγιο Δημήτριο και την Αγία Κυριακή, όπου ήταν και το νεκροταφείο της πόλης. Είχε δύο παρεκκλήσια, σε άλλα νεκροταφεία, του Ντοβλετζίκ και του Μπουκόβου.
Οι εκκλησίες αυτές δεν επαρκούσαν για τον χριστιανικό πληθυσμό και οι χριστιανοί ήθελαν να κτίσουν μεγαλύτερη εκκλησία, όμως οι Τούρκοι δεν επέτρεπαν να κτιστεί άλλη αν και αυτοί διατηρούσαν 15 τζαμιά.
Η πρώτη μικρή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, κάηκε σε μία πυρκαγιά το 1830. Ο μητροπολίτης Γρηγόριος, ο οποίος είχε έρθει τότε από την Κωνσταντινούπολη, αποφάσισε με τους χριστιανούς να κτίσουν νέα εκκλησία.
Έπρεπε όμως να πάρουν «φιρμάνι» από την Πόλη, το οποίο αργούσε. Ευτυχώς, τότε ήρθε διοικητής του Μοναστηρίου, από την Κωνσταντινούπολη, γνωστός του μητροπολίτη και αφού πήρε γενναίο «φιλοδώρημα» (μπαξίς) και πολλές παρακλήσεις βοήθησε και ήρθε η άδεια.
Τα χρήματα είχαν συγκεντρωθεί και η προσωπική εργασία όλων ήταν συγκινητική. Άλλοι δούλευαν, άλλοι χάριζαν υλικά. Έτσι ξεκίνησε το κτίσιμο του Αγίου Δημητρίου τον Ιούλιο του 1830 και τελείωσε τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους. Στις 26 Οκτωβρίου 1830, ημέρα εορτής του Αγίου Δημητρίου, έγιναν με μεγαλοπρέπεια τα εγκαίνια.
Αρχιτέκτονας ήταν ο Παύλος Ζαγορίσιος. Το σχέδιο το παρουσίασε στον μητροπολίτη Γρηγόριο, με ξυλάκια και σανιδάκια, ενώ δύο άλλοι αρχιτέκτονες σχεδιασμένο στο χαρτί. Του Ζαγορίσιου ήταν εντυπωσιακό και αυτό προτίμησε ο μητροπολίτης.
Τα δώρα που συγκεντρώθηκαν, όταν έμπαινε η σκεπή, ήταν πολλά. Όλα τα χάρισνα στην εκκλησία. Κράτησαν μόνο το βαρέλι με το κρασί που πρόσφερε το «ισνάφι» (σωματείο) των οινοπωλών της πόλης.
Η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, είναι μεγαλοπρεπής. Μόνο ο γυναικωνίτης είναι πολύ χαμηλός, γιατί όταν οι Τούρκοι είδαν την λαμπρότητα της εκκλησίας, σταμάτησαν τις εργασίες και τους υποχρέωσαν να γίνει στο ύψος που είναι μέχρι σήμερα.
Ο Άγιος Δημήτριος Μοναστηρίου … Σύμβολο της χριστιανοσύνης και ορόσημο για τους νεώτερους.
=
Από το βιβλίο : «ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ : Περιπλάνηση στην πατρώα γη» - Μαίανδρος 1993.

23 Απρ 2008

Η λογική του "μονά - ζυγά δικά μας"

Με ανακοίνωση που εξέδωσε στις 18/4/2008 το "ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ" καταγγέλλει τους Ευρωβουλευτές της Ν.Δ, για τη στάση που κράτησαν στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε σε αίθουσα Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (17/4/2008) για τις «καταπιεζόμενες μειονότητες», που όπως υποστηρίζει υπάρχουν στην Ελλάδα.
Αναφέρει η ανακοίνωση του «ΟΥΡΑΝΙΟΥ ΤΟΞΟΥ» : "Στην ανακοίνωση (των Ευρωβουλευτών της Ν.Δ) γίνεται λόγος «για ελληνική γλώσσα που ομιλείται στη νότιο ΠΓΜΔ». Επειδή τελευταία πληθαίνουν τα ελληνικά δημοσιεύματα περί υπάρξεως ελληνικής μειονότητας στη Δημοκρατία της Μακεδονίας, θα προκαλέσουμε δημόσια όσους ισχυρίζονται κάτι τέτοιο, να μας ονομάσουν έναν οικισμό ή έστω μια γειτονιά πέρα των ελληνικών συνόρων, όπου οι κάτοικοι μιλούν ελληνικά".
-
northmacedonians.com : Όντως η λογική του «μονά-ζυγά δικά μας» ταιριάζει στο «Ουράνιο Τόξο» και τα μέλη του. Αν και δηλώνουν πως κόπτονται για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μειονοτήτων στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της βαλκανικής, παραβλέπουν εσκεμμένα την παρουσία ελληνικής καταγωγής πολιτών στο έδαφος της ΠΓΔΜ και κυρίως στην περιοχή της Πελαγονίας.
Δυστυχώς για το "ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ"» η παρουσία Ελλήνων στην περιοχή της ΠΓΔΜ, είναι μία πραγματικότητα, που δεν κατάφεραν να διαγράψουν μετά το 1913, ούτε η Σερβία αρχικά, ούτε η Γιουγκοσλαβία στη συνέχεια, αλλά ούτε και το κράτος της ΠΓΔΜ. Το μαρτυρούν τα μνημεία, τα γραπτά, οι ίδιοι οι άνθρωποι.
Ο Ελληνισμός της ΠΓΔΜ αποτελείται από τους γηγενείς βλαχόφωνους, και λιγότερο Σλαφόφωνους, της Πελαγονίας, τους Σαρακατσάνους, σε διάφορα σημεία της χώρας και βεβαίως τους πολιτικούς πρόσφυγες, που βρέθηκαν στο έδαφος της γειτονικής χώρας, μετά τη λήξη του ελληνικού εμφυλίου (1949) και έχουν ελληνική εθνική συνείδηση.
Απο τα ευαίσθητα μέλη του "ΟΥΡΑΝΙΟΥ ΤΟΞΟΥ" θα περιμέναμε να δείξουν τον ίδιο "υπερβάλλοντα ζήλο" και για τους Έλληνες της ΠΓΔΜ. Εξάλλου το δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού, δεν είναι αποκλειστικότητα των "Μακεδόνων" του "ΟΥΡΑΝΙΟΥ ΤΟΞΟΥ".

22 Απρ 2008

Σημασία δεν έχει το ποσοστό, αλλά πως υπάρχουν ...

Του Χαράλαμπου Σωτηρόπουλου *
-
H παρουσία Ελλήνων στο κρατίδιο των Σκοπίων δεν είναι ανυπόστατη κατασκευή αλλά πραγματικότητα. Οταν η περιοχή περιήλθε το 1913 στη σερβική κατοχή, στο Μοναστήρι, με πληθυσμό 42.000, οι 14.000 ήταν Ελληνες. Το Μεγάροβο με πληθυσμό 2.410 κατοίκων ήταν εξ ολοκλήρου ελληνικό, όπως και η Μιλόβιστα με 2.150, καθώς και η Νιζόπολις με 1.890, το Τίρνοβο με 2.430, το Μπούκοβο με 1.474 Ελληνες, το Ντράγκος με 717, η Ρέσνα με 1.000 Ελληνες, το ηρωικό Κρούσοβο με 3.218 Ελληνες επί πληθυσμού 4.918 και τόσες άλλες περιοχές.
Αυτοί οι Ελληνες, που αποκόπηκαν εντός της προπολεμικής Σερβίας, δεν μετακινήθηκαν ποτέ επίσημα προς την Ελλάδα (ανταλλαγές πληθυσμών), όπως συνέβη με τους Ελληνες της Τουρκίας αλλά και όσους είχαν απομείνει στη Βουλγαρία. Επίσης, δεν εφαρμόστηκε εις βάρος τους σκληρός διωγμός, αλλά οι περισσότεροι έφυγαν από μόνοι τους λόγω κυρίως της κατάργησης όλων των προνομίων που απολάμβαναν επί τουρκοκρατίας (κυρίως σχολεία, γλώσσα, σύλλογοι κ.λπ.).
Τελικά αρκετοί έμειναν στους τόπους όπου γεννήθηκαν και έζησαν σ' αυτούς και ζουν ακόμα και σήμερα, συνήθως κρυπτόμενοι και μη δυνάμενοι να εκδηλώσουν τα πραγματικά τους φρονήματα.
Χαρακτηριστικές ήταν οι κινήσεις των κρυπτοελλήνων της περιοχής στις πρώτες ημέρες της χούντας. Πίστεψαν ότι ο ελληνικός στρατός θα βάδιζε προς βορράν και άρχισαν να βγάζουν από τις κρύπτες ελληνικές σημαίες, ό,τι ακριβώς έκαναν και οι Βορειοηπειρώτες κατά τον ελληνοϊταλικό πόλεμο, υποδεχόμενοι τα προελαύνοντα ελληνικά στρατεύματα.
Ασφαλώς και υπάρχουν Ελληνες στην ΠΓΔΜ. Δεν έχει σημασία αν είναι 18% του πληθυσμού ή λιγότεροι. Σημασία έχει ότι δεν τολμούν να δηλώσουν το εθνικό τους φρόνημα, γιατί οι Σκοπιανοί καραδοκούν. Τρανό δείγμα του σεβασμού των μειονοτήτων, για μια χώρα που διεκδικεί την είσοδό της στην Ε. Ενωση.
-
* Ο Χαράλαμπος Σωτηρόπουλος υπήρξε πρώην διευθυντής του Τμήματος Εθνικών Θεμάτων της ΚΥΠ, νυν ΕΥΠ (1956-1986). Τμήμα απο επιστολή προς την εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ"

19 Απρ 2008

Το ελληνικό κοιμητήριο στο Μπούκοβο (1)

Δίπλα ακριβώς από την αρχαία Ηράκλεια Λυγκιστή, στη θέση Μπούκοβο στο Μοναστήρι, βρίσκεται ένα από τα κοιμητήρια της πόλης, που πριν το 1913 ήταν ιδιοκτησία της Ελληνικής Κοινότητας Μοναστηρίου. Εδώ ήταν θαμμένοι οι ελληνικής καταγωγής κάτοικοι, όχι μόνο της πόλης, αλλά και χωριών της ευρύτερης περιοχής της Πελαγονίας.
Μετά το 1913, την έλευση των Σέρβων και τη διάλυση της Ελληνικής Κοινότητας, το κοιμητήριο πέρασε στην κατοχή του δήμου Μπίτολας, όπως μετονομάστηκε η πόλη από Μοναστήρι (Moanstir).
Αν και το μεγαλύτερο κομμάτι των Ελλήνων, εγκατέλειψε το Μοναστήρι για να εγκατασταθεί στη συνέχεια στην Φλώρινα, στην Θεσσαλονίκη, στην Αθήνα ή και στο εξωτερικό, όσοι παρέμειναν συνέχισαν να θάβουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα στο κοιμητήριο στη θέση Μπούκοβο.
Τα χαραγμένα ονόματα στις ξεθωριασμένες μαρμάρινες πλάκες, αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα, της προσπάθειας αφελληνισμού που εφάρμοσαν οι αρχές της ενιαίας τότε Γιουγκοσλαβίας, κατά των Ελλήνων της Πελαγονίας, αλλά και της προσπάθειας όσων απέμειναν να διατηρήσουν τις ελληνικές ρίζες.
Σε έναν οικογενειακό τάφο διαβάζουμε χαρακτηριστικά : ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΟΥΜΑΣ : 1845 – 1914. ΕΛΕΝΗ ΔΟΥΜΑ : 1854 – 1916. ΑΡΙΑΔΝΗ ΔΟΥΜΑ : 1911 – 1912. ALEKCANΔAP ΔΥMA : 1879 – 1957. Πως ο Έλληνας Δούμας, έγινε «ΔΥΜΑ».
Πολλοί πλέον από τους τάφους αυτούς, δεν έχουν διαχειριστές. Δεν υπάρχουν δηλαδή απόγονοι αυτών που είναι θαμμένοι, που θα μπορούσαν να καταβάλλον το σχετικό συμβολικό αντίτιμο στον δήμο της Μπίτολας, όπου ανήκει το κοιμητήριο, ώστε να μην δοθούν οι χώροι που καλύπτουν για την ταφή άλλων προσώπων. Έτσι χάθηκαν πολλοί τάφοι της πάλαι ποτέ Ελληνικής Κοινότητας Μοναστηρίου.
Το 2007, με πρωτοβουλία του συλλόγου «ΠΕΛΑΓΟΝΙΑ» (ιδρύθηκε το 1998) και του συνδέσμου Μοναστηριωτών Θεσσαλονίκης «ΚΑΡΤΕΡΙΑ», καταβλήθηκαν τα σχετικά αντίτιμα στον δήμο της Μπίτολας, για όσους ελληνικούς τάφους δεν είχαν εν ζωή ιδιοκτήτες, ή αν υπάρχουν απόγονοι ζουν εκτός ΠΓΔΜ. Έτσι σώθηκαν απο βέβαιη καταστροφή, αδιάψευστοι μάρτυρες της παρουσίας Ελλήνων στο Μοναστήρι, πριν και μετά το 1913.
-

14 Απρ 2008

Greek minority in the F.Y.R of Macedonia

From Wikipedia, the free encyclopedia
-
Ethnic Greeks currently form a small minority in the FYROM. They are a remnant of the formerly much larger indigenous Greek community of that part of the wider region of Macedonia that fell within the borders of the Kingdom of Serbia after the Balkan wars of 1912 - 1913.
Greeks are mainly settled in historical region of Pelagonia
and in cities of Bitola (Monastiri) and Gevgeliga (Gevgeli).

9 Απρ 2008

Grecomans

“Grecomans” was used by the Bulgarians as a derogatory term to define the Greek Slavophones, i.e. those who remained firm to the Ecumenical Patriarchate and to Hellenism.
It is interesting to note that in 1883, despite the growth of the Bulgarian national and ecclessiastical movement, the situation in terms of ecclesiastical affiliation in the northern “border” bishoprics of the contested central zone presented the following picture Bishopric of Ohrid and Prespa, patriarchist families 3030, exarchist 6003, Bishopric of Pelagonia (Monastir), patriarchist 6459, exarchist 4988, Bishopric of Moglena (Florina), patriarchist 2433, exarchist 699.
The majority of these patriarchists were Vlachophone and Slavophone “Grecomans”.
-
[AYE/”Constantinople Embassy”/1883, Dokos (Monastir) to Koundouriotis (Con/pole), No. 210, 15/27 Nov.1883] , [Dillimas and Orientations by Evagellos Kofos]
-
Grecomaniac or Grecophile
The above words are terms that used from the ultra-nationalist in order to determine the Greek Slavphones during the Greek Struggle in the 19th and in the beginning of the 20th century.
These terms came from Bulgarian or Serbian nationlist elements.Today the FYROMacedonian ultra-natiolists diaspora centers REPLACE these odds and using these terms in order to insult these Greeks.
For the sake of the thread let us accept that the old Bulgarians, those who in current Makedonoski theory “considered” themselves Bulgarians and who, in fact, lived in Macedonia, as a minority community, however, as is apparent from the Ottoman statistics for 1905, have erroneously been taken as constituting a segment of the “Macedonian” nation.
As we have said, however, these people were Bulgarians:they never (at that time) called themselves “Macedonians”, they fought as comitadjis in the ranks of the Bulgarian Committee and later, in 1924, taking advantage of the Kafantaris-Molov agreement on the “voluntary exchange of populations”, they left for Bulgaria.
None of them moved to what was then the district of Skopje –which, moreover, was at that time certainly not called “Macedonia”: it was merely “Vardarska Banovina” (Directorate of the Axios), an administrative district of the then Kingdom of Serbia. Serbia consequently delivered a protest to the Greek government for having exchanged these people for Greeks living in Bulgaria when, according to Serbia, they were in fact Serbs, (not, of course, “Macedonians”). All the “Bulgarophones”, as they were called at that time, who remained in Greece were old Patriarchists (adherents of the Ecumenical Patriarchate) from the time of the Bulgarian Schism, veterans of the Macedonian Struggle.
-
“Grecomaniacs” (passionately Greek)
In the words of the Bulgarians and their descendants.The following discussion on the nationality of these Bulgarian speakers, which Michel Paillares reports (op.cit., pp. 50-51) having had with Hilmi Pasha, the Inspector General of the Macedonian vilayets of Monastir and Thessaloniki, is significant :
Paillares: But these Bulgarophones insist that they are really Greeks?
Hilmi: They say they are Greeks when no coercion, no constraint, is brought to bear on them.
Paillares: And what is your opinion, Your Excellency ?
Hilmi: My opinion, and the opinion of my government, is that they are Greeks. We classify our subjects according to which schools and which Church they attend. Being unable to win people by peaceful propaganda, the Comitadjis do not hesitate to make use of the most atrocious methods.
They turn to the knife, the revolver, the axeIt is equally significant that much earlier, in 1871, the Russian Goloubinskii (see the relevant note in my dissertation on “The liberation of Thessaloniki”, op.cit., pp. 25-26) had written : These purported Greeks nourished a more implacable hatred and a more intense scorn for all things Bulgarian or Slavic than did real Greeks.
Just recently my attention was drawn to a passage in the magazine Tachydromos, an extract from a book by Giovanni Amadori-Virgili, a former Italian Minister of Foreign Affairs, entitled “La questione Rumeliota (Macedonia, Vecchia Serbia, Albania, Epiro) e la politica italiana”, published in 1908 as number 1 in a series by the Biblioteca Italiana on foreign policy.The passage in question reads: Through their partiotic sentiments and their devotion to Greek traditions and Greek culture, the Slav-speaking Greeks of Macedonia express their vigorous determination to be Greeks.
-

8 Απρ 2008

Ξεχασμένοι Έλληνες

Το επίσημο ελληνικό κράτος, πιστό στην πατροπαράδοτη έλλειψη οποιασδήποτε εξωτερικής πολιτικής για τις ελληνικές μειονότητες στις γειτονικές χώρες (Β. Ήπειρος, Κων/πολη, Ίμβρος - Τένεδος), αδιαφόρησε πλήρως και για την προσπάθεια αφελληνισμού της Πελαγονίας από τους Σέρβους στο διάστημα 1913-1941, όπως είχε κάνει και κατά την εποχή της πρώιμης φάσης του Μακεδονικού Αγώνα (1870-1904) και όπως έμελλε να κάνει απέναντι στην προσπάθεια οριστικής εξαφάνισης του ελληνισμού της Πελαγονίας από το ομόσπονδο κράτος των Σκοπίων από το 1945 μέχρι και σήμερα.
Αποτέλεσμα της μακροχρόνιας και συστηματικής σλαβικής προπαγάνδας και καταπίεσης, ήταν η προοδευτική προσχώρηση των σλαβοφώνων Ελλήνων της Πελαγονίας (που είχαν αγωνιστεί για την ελληνικότητά τους κατά το Μακεδονικό Αγώνα 1870-1912) στην "μακεδονική" εθνότητα. Όμως η πολύχρονη πλύση εγκεφάλου που υπέστησαν οι κάτοικοι της ΠΓΔΜ για εμπέδωση της "μακεδονικής εθνότητας" δεν πέρασε στους βλαχόφωνους κατοίκους της Πελαγονίας. Το μεγαλύτερο μέρος των Βλάχων του Μοναστηρίου και του Κρουσόβου μιλούν ακόμη τα ελληνικά και διατηρούν την ελληνική εθνική συνείδηση, ακόμη και όταν φοβούνται να την εκδηλώσουν ανοιχτά (κυρίως από το 1990 και εντεύθεν).
Οι κυβερνήσεις της ανεξάρτητης πλέον ΠΓΔΜ, γνωρίζοντας το γεγονός αυτό, αποδύθηκαν πρόσφατα σε μιά προσπάθεια προσεταιρισμού των βλαχοφώνων, χρησιμοποιώντας την παλιά μέθοδο της ρουμανοποίησης: Ισχυρίζονται ότι οι Βλάχοι της ΠΓΔΜ δεν είναι Έλληνες αλλά ιδιαίτερη εθνότητα, συγγενής προς την ρουμανική, γι' αυτό και ενθαρρύνουν την δημιουργία βλαχικών πολιτιστικών σωματείων, με στόχο την απόσπασή τους από την προσήλωση προς τον ελληνισμό.
Οι στατιστικές του κράτους των Σκοπίων δεν αναφέρουν ελληνική μειονότητα. Παραδέχονται βέβαια πως υπάρχει βλαχική μειονότητα, στην οποία καταλογίζουν λίγες χιλιάδες μόνον κατοίκους της ΠΓΔΜ.
Είναι πολύ πιθανό ότι οι Έλληνες στο γειτονικό κράτος ανέρχονται σε περισσότερους από 100.000, χωρίς να είναι δυνατή ακριβής εκτίμηση. Ελάχιστοι απ' όσους έχουν ελληνική καταγωγή τολμούν να εκδηλωθούν ανοιχτά, επειδή υπάρχει ένας απέραντος φόβος και η βεβαιότητα ότι το ελληνικό κράτος δεν πρόκειται να τους προστατεύσει, όπως ακριβώς έκανε και στην περίπτωση του Ν. Κωνσταντινίδη από τη Ρέσνα, ο οποίος τόλμησε να δηλώσει Έλληνας στην τελευταία απογραφή, με αποτέλεσμα από τότε να διώκεται ποικιλοτρόπως.
Αψευδείς μάρτυρες της ιστορικής παρουσίας του ελληνισμού στον χώρο της Πελαγονίας είναι τα σωζόμενα αρχιτεκτονικά μνημεία, κοσμικά και εκκλησιαστικά. Στην Αχρίδα, το αρχοντικό Ρόμπη (σήμερα Αρχαιολογικό Μουσείο) είναι το κόσμημα της παραδοσιακής συνοικίας της πόλης. Χτίστηκε από την οικογένεια Ρόμπη, ένα μέρος της οποίας προσχώρησε αργότερα στον βουλγαρισμό και μετονομάστηκε σε Robev και ένα μέρος παρέμεινε πιστό στον ελληνισμό. Απόγονοι του τελευταίου κλάδου ζουν σήμερα στην Φλώρινα. Στο Κρούσοβο, σώζονται επίσης ορισμένα από τα παλιά ελληνικά αρχοντικά της εποχής της ακμής του 19ου αιώνα. Η παρουσία του ελληνισμού είναι εντονότερη στο Μοναστήρι, όπου σώζονται πολλά νεοκλασικά κτίρια του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα.
Μεγαλύτερη ιστορική σημασία έχουν τα εκκλησιαστικά μνημεία, τα οποία, γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο, υφίστανται συστηματική παραχάραξη κατά τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με καταγγελίες που έχουν δει το φως της δημοσιότητας και στον ελληνικό Τύπο, γίνονται καταστροφές σε ελληνικά νεκροταφεία. Ενδεικτικές περιπτώσεις αποτελούν επίσης η κατεδάφιση μέρους της (πρώην ελληνικής) Μονής του Οσίου Ναούμ Αχρίδας και η ανέγερση ξενοδοχείου στη θέση της, καθώς και οι μετατροπές που γίνονται στον ναό του Αγίου Δημητρίου Μοναστηρίου, πρώην ναό της πατριαρχικής ελληνικής κοινότητας (πριν το 1913).
Αν στην Αχρίδα και σε άλλες πόλεις της ΠΓΔΜ ο ελληνισμός έχει προ πολλού περιορισθεί σε λίγες οικογένειες, ωστόσο στο Μοναστήρι και στα άλλα βλαχόφωνα κέντρα της Πελαγονίας εξακολουθεί να υπάρχει, επιδεικνύοντας πρωτοφανή καρτερικότητα, σε πείσμα της νεοελληνικής άγνοιας και αδιαφορίας.
Η πλήρης εγκατάλειψή του από το ελληνικό κράτος μετά το 1913 υπήρξε εθνική παράλειψη, που παρόμοιά της δεν θα βρει κανείς στην ιστορία των γειτονικών λαών Σέρβων, Βουλγάρων, Αλβανών και Τούρκων, όσο και αν ψάξει.
Η ελληνική μειονότητα της Πελαγονίας (και γενικά της ΠΓΔΜ) είναι η πιο αδικημένη, η πιο λησμονημένη, η πιο αγνοημένη από όλες τις ελληνικές μειονότητες και παροικίες του εξωτερικού. Φυσικά, είναι και η πιο ανοργάνωτη. Όπως γίνεται συνήθως στην Ελλάδα, το κενό του ενδιαφέροντος για την μειονότητα της ΠΓΔΜ προσπαθούν να καλύψουν ορισμένοι ιδιωτικοί φορείς και μεμονωμένα άτομα, με στόχο την πολιτιστική συνεργασία με ανάλογους φορείς τής εκεί μειονότητας, ενεργώντας με προσοχή και σύνεση.
Η ανάκτηση, βέβαια, των στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των χιλιάδων Ελλήνων της ΠΓΔΜ αποτελεί μακρινό όνειρο. Οι ομογενείς της Πελαγονίας με πικρία διαπιστώνουν ότι το δικαίωμα του εθνικού αυτοπροσδιορισμού και οι μεγαλοστομίες περί "προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των μειονοτήτων εις βάρος της εθνικής κυριαρχίας των κρατών" ισχύουν για πολλούς άλλους, αλλά όχι γι' αυτούς.
Η ελληνική μειονότητα της Πελαγονίας θα μπορούσε να παίξει σημαίνοντα ρόλο στην επιχειρούμενη επαναπροσέγγιση Ελλάδας - ΠΓΔΜ, με δεδομένο το ενδιαφέρον των κατοίκων των παραμεθορίων προς την Ελλάδα περιοχών του γειτονικού κράτους για εισροή ελληνικών επενδύσεων και για αύξηση του τουριστικού ρεύματος από την Ελλάδα, όπως γινόταν πριν το 1991.
Απομένει στους πολιτικούς και τους άλλους φορείς του ελληνικού κράτους και γενικότερα της ελληνικής κοινωνίας, να επιχειρήσουν την προσέγγιση της μειονότητας, κατά τρόπο ώστε να υπάρξει αμοιβαίο οικονομικό όφελος για τα δύο κράτη, αλλά και αποκατάσταση της ιστορικής πραγματικότητας, με σεβασμό των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου και επίδειξη αμοιβαίας (και όχι μονόπλευρης) ειλικρινούς διάθεσης για συνεργασία.
-
Aρθρο του Γεώργιου Τσότσου στο περιοδικό NEMECIS (2001)

5 Απρ 2008

Τηλεφώνημα απο το Μοναστήρι

Το απόγευμα μίλησα στο τηλέφωνο με τον ομογενή Ν.Μ από το Μοναστήρι. Μετά το ελληνικό veto οι ομογενείς της πόλης είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και αποφεύγουν να κυκλοφορούν, κυρίως τις βραδινές ώρες.
Άγνωστοι επιτέθηκαν με πέτρες στο super market «VERO» ελληνικών συμφερόντων, στο κέντρο του Μοναστηρίου, στον γνωστό πεζόδρομο. Οι ζημιές ήταν σημαντικές, αλλά δεν υπήρξαν θύματα. Οι Έλληνες επιχειρηματίες είναι σε εγρήγορση διατηρώντας την ψυχραιμία τους.
Επίσης υπήρξαν επιθέσεις σε αυτοκίνητα με ελληνικές πινακίδες. Σε ένα από αυτά αφαίρεσαν τις πινακίδες και έγραψαν επάνω τους με σπρέι υβριστικά συνθήματα κατά της Ελλάδας, ενώ σε άλλα πάλι με σπρέι έσβησαν τα αυτοκόλλητα με το «GR».
Τον ρώτησα αν υπάρχει κίνδυνος για τον ίδιο και την οικογενειά του, απο ακραίους εθνικιστές της πόλης, ήταν κατηγορηματικός : «Δεν νομίζω. Έχουμε περάσει χειρότερες καταστάσεις με το εμπάργκο του 1994. Πιστεύω πως θα βρεθεί μια λύση και θα ηρεμήσουν τα πράγματα. Κατα βάθος εδώ όλοι ξέρουν πως η Ελλάδα και οι Έλληνες δεν είναι ο εχθρός».

3 Απρ 2008

Τι δεν είδε ο κ.Θεοδωράκης

Στην εκπομπή «ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΣ» (2/3/2008) ο δημοσιογράφος κ.Σταύρος Θεοδωράκης, είδε μόνο αυτούς που εντός των ελληνικών συνόρων δηλώνουν «Μακεδόνες» και μέλη της «μακεδονικής μειονότητας». Αυτό ήθελε προφανώς να προβάλλει και δικαίωμά του.
Την ίδια ευαισθησία όμως o κ.Θεοδωράκης, δεν απέδειξε περνώντας τα σύνορα, για τους Έλληνες που ζουν στην ΠΓΔΜ και κυρίως στην περιοχή του Μοναστηρίου. Εκεί αν και συναντήθηκε με άτομα ελληνικής καταγωγής, δεν ανέφερε το παραμικρό για την παρουσία ελληνικού στοιχείου στην περιοχή.
Δεν έκανε τον κόπο να ρωτήσει τι είναι ο σύλλογος «ΠΕΛΑΓΟΝΙΑ» από ποιους ιδρύθηκε και με τι στόχους. Την προώθηση της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς στην περιοχή του Μοναστηρίου. Δεν μπήκε στον κόπο ο γνωστός δημοσιογράφος, να ρωτήσει τον δάσκαλο του συλλόγου, κ.Αλέκο Στράλλα, για τις ρίζες των προγόνων του. Δεν ρώτησε την κόρη του πολιτικού πρόσφυγα, την κα Εύα Κοντοκλώτση, για την επιθυμία του πατέρα της να λάβει και πάλι την ελληνική υπηκοότητα και να ταφεί με την ελληνική σημαία.
Δεν αντιλήφθηκε γιατί οι βλάχοι κάτοικοι του Κρουσόβου, μιλούν και ελληνικά, γιατί ο γέροντας του είπε «γειά σου πατρίδα», για τις ελληνικές επιγραφές στα σχολεία της πόλης, δωρεές ελληνοβλάχων επιφανών του 19ου και 20ου αιώνα.
Ο κ.Θεοδωράκης, περιηγήθηκε μέσα και έξω από το Μοναστήρι. Επισκέφθηκε την αρχαία Ηράκλεια, χωρίς να αναφέρει το παραμικρό για την ελληνική της προέλευση. Άκουσε απο τον τον δήμαρχο της πόλης, Vladimir Taleski, να του λέει για τα λαμπρά αρχοντικά, χωρίς να του αποκαλύπτει πότε και απο ποιούς χτίστηκαν. Όπως και για τα απομεινάρια του κοιμητηρίου της Ελληνικής Κοινότητας Μοναστηρίου, δίπλα στην αρχαία Ηράκλεια.
Απολύτως τίποτα, Καμία νύξη για τον Ελληνισμό της ΠΓΔΜ και της περιοχής της Πελαγονίας.
Ελπίζουμε πως την επόμενη φορά ο κ.Θεοδωράκης δεν θα «παραβλέψει» εκτός απο «Μακεδόνες» να δει και τους Έλληνες ...

Αρχειοθήκη