Το ελληνικό Προξενείο στο Μοναστήρι

Γράφει ο : Κ.Χολέβας - Πολιτικός Επιστήμων

-

Στις 7 Μαρτίου 2008, συμπληρώνονται δύο χρόνια απο τα εγκαίνια του ελληνικού Προξενείου στην πόλη Μπίτολα των Σκοπίων, το γνωστό στους Έλληνες ως Μοναστήρι, απο τον τότε υφυπουργό Εξωτερικών, Ευριπίδη Στυλιανίδη.
Η (τότε) επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου της χώρας μας στην ΠΓΔΜ Θεοδώρα Γροσομανίδου είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: « Επιστρέφουμε σε μία περιοχή, από την οποία είχαμε αποχωρήσει πριν από 80 χρόνια». Δεν έχει σημασία αν είναι 80 ή 90 χρόνια, πάντως η δήλωση της ελληνίδος διπλωμάτου μάς φέρνει στο νου τον Ελληνισμό που έσφυζε από ζωντάνια στο Μοναστήρι κυρίως στην περίοδο 1850- 1913.

Τότε που τα ψηφοδέλτια για τις τοπικές εκλογές υπό Οθωμανική διοίκηση ανέγραφαν κυρίως ονόματα Ελλήνων μαζί με κάποια τουρκικά και λίγα βουλγαρικά. Οι «Μακεδόνες» ως ξεχωριστό έθνος δεν είχαν εφευρεθεί ακόμη.

Αρχαία Ηράκλεια, βυζαντινό Βουτέλιο, Μοναστήρι για τους Έλληνες εμπόρους και αγωνιστές της μακεδονικής ελευθερίας, Μπίτολα σήμερα για τους Σκοπιανούς. Μία πόλη που από τη αρχαιότητα είναι συνδεδεμένη με την συνέχεια και την διαχρονία του Ελληνισμού.

Εκεί στις αρχές του 20ού αιώνος ο Ίων Δραγούμης εργαζόταν ως Πρόξενος της Ελλάδος και διεμήνυε στην Αθήνα την αποκρυστάλλωση των ανησυχιών του: «Ας τρέξουμε να σώσουμε τη Μακεδονία και η Μακεδονία θα μας σώσει». Εκεί απαγχονίσθκε από τους Τούρκους τον Σεπτέμβριο του 1905 ο Μακεδονομάχος Καπετάν Κώτας φωνάζοντας στο σλαβόφωνο τοπικό ιδίωμα: Ζήτω ο Ελληνισμός!

Αυτή την πόλη δεν πρόλαβε να απελευθερώσει στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο ο Ελληνικός Στρατός και αναγκάσθηκε να την παραχωρήσει στους συμμάχους Σέρβους. Από εκεί πέρασε ο Ελ. Βενιζέλος μετά την Συνθήκη του Βουκουρεστίου του Ιουλίου 1913 και ένιωσε θλίψη όταν συνειδητοποίησε ότι εγκαταλείφθηκε ένα ελληνικό πνευματικό και εμπορικό κέντρο.

Εκεί ήταν η έδρα της ιστορικής Μητροπόλεως Πελαγονίας, το αρχείο της οποίας κατακρατούν αδικαιολογήτως οι αρχές του σκοπιανού κρατιδίου.

Πολλοί από τους Έλληνες του Μοναστηρίου και των γειτονικών ελληνικών κέντρων της Στρώμνιτσας, της Γευγελής, του Κρουσόβου κλπ έφυγαν μετά το 1913. Αρκετοί, όμως, παρέμειναν. Δεν ξέρουμε πόσοι, αλλά είναι ευκαιρία με την λειτουργία του νέου Προξενείου να ερευνήσουμε βαθύτερα το ζήτημα αυτό. Πόσοι άραγε είναι οι εναπομένοντες γηγενείς Έλληνες στο κράτος των Σκοπίων;

Επί κομμουνιστικού καθεστώτος στην ενιαία τότε Γιουγκοσλαβία οι στατιστικές, παρά τη πίεση διαφόρων σκοπιμοτήτων, κατέγραφαν περίπου 100.000 στην φευδεπίγραφη «Μακεδονία». Μετά το 1991 το νεόκοπο κράτος της ΠΓΔΜ απαγόρευσε να καταγράφονται οι Έλληνες στις απογραφές . Ορισμένοι από αυτούς βρήκαν μία άλλη διέξοδο. Αναγκάσθηκαν να δηλώνουν Βλάχοι, τονίζοντας σαφώς ότι δεν εντάσσονται στην τεχνητή «Μακεδονική εθνότητα». Σ

την αμφισβητούμενη απογραφή του 1994 οι σκοπιανές αρχές κατέγραψαν 7.500 Βλάχους, δηλαδή Βλαχόφωνους Έλληνες. Την στενή σύνδεση των εννοιών Έλληνας και Βλάχος στο γειτονικό μας κράτος την είδαμε παραστατικά, όταν προ τεσσάρων ετών ένα τηλεοπτικό συνεργείο της ΕΡΤ-3 επισκέφθηκε χωριά κοντά στο Μοναστήρι - Μπίτολα. Οι γιαγιάδες, αδιάφορες ή ανυποψίαστες για την επίσημη κρατική γραμμή, δήλωναν στην κάμερα ότι είναι «γκρε βλαχ», δηλαδή Βλαχόφωνοι Έλληνες.

Το ίδιο ακριβώς είχαν δηλώσει το 1903 προς τις Μεγάλες Δυνάμεις οι Έλληνες του Μοναστηρίου: « Λαλούμεν βλαχιστί ή σλαβιστί, αλλά είμεθα Έλληνες» ! Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1995 ο τότε Πρόεδρος της ΠΓΔΜ Κίρο Γκλιγκόροφ δήλωσε σε τσεχική εφημερίδα ότι στην χώρα του ζουν 100.000 Έλληνες.

Σε μία εποχή κατά την οποία όλοι μιλούν για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα είναι καιρός να ενδιαφερθούμε για τους ομοεθνείς μας στη νότια ζώνη του σκοπιανού κράτους. Είναι ευνόητο ότι ο κύριος λόγος ίδρυσης του ελληνικού Προξενείου είναι η ανάπτυξη των εμπορικών μας σχέσεων με την περιοχή. Σωστή κίνηση, αρκεί να θυμόμαστε ότι ειδικά στην περίπτωση των Σκοπίων η οικονομική διπλωματία δεν απέδωσε τα αναμενόμενα πολιτικά οφέλη.

Να θέσουμε επισήμως θέμα ελληνικής μειονότητος στην ΠΓΔΜ. Να ζητήσουμε δε την καταγραφή της υπό την εποπτεία της Ευρ. Ενώσεως. Επιθυμούμε την ειρηνική συνύπαρξη, γι’ αυτό απαιτούμε τον σεβασμό των πραγματικών μειονοτήτων!

-

Πηγή : ΔΙΚΤΥΟ21